Slotakkoord
Nog vier uur vliegen en dan zijn we weer in Nederland terug. 3 maanden reizen zitten erop, het klinkt cliché, maar de tijd is omgevlogen. Het was heerlijk, een milestone in my life, net zoals de reis negen jaar geleden door Australië en New Zealand dat ook was. Onvergetelijke dingen meegemaakt, leuke, lieve, aardige mensen ontmoet, andere culturen kunnen proeven, andere geloven en overtuigingen kunnen zien en aanhoren. De wereld is weer een beetje verder ontdekt en daardoor kleiner geworden, al moet je daar wel grote afstanden voor overbruggen! Dat was in deze reis niet altijd even makkelijk omdat we geen eigen vervoer hadden. Dat maakt je uiteraard meer afhankelijk en vereist tijdens de reis de nodige aandacht. Plannen, boekingen doen, regelen en in deze landen dus ook onderhandelen. De ene keer was dat meer succesvol dan de andere keer, je maakt keuzes, je neemt beslissingen en soms pakt het ook weleens minder goed uit. It’s all in te game! Het heeft heel veel mooie herinneringen opgeleverd waar ik weer een tijdje op kan teren. De foto’s houden de herinnering levendig. Gerda gaat daar ongetwijfeld een mooi boek van maken dat nog vaak tevoorschijn zal worden gehaald als we oud en minder energiek zijn.
Ik prijs me gelukkig dat ik de reis nu heb kunnen maken. Nu de energie er nog is en de gezondheid zodanig dat je drie maanden reizen kan volhouden. Het zit erop, ik ben er niet emotioneel onder, heb wel een dubbel gevoel. Enerzijds is het goed om weer een tijdje thuis te zijn, heel vertrouwd, veel comfort, goed eten en drinkwater uit de kraan. We gaan de kou in, weg zijn de tropische temperaturen, het zal wel wennen worden, maar ook daar zie ik niet tegen op. Herfst, winter zo gaat dat thuis in Nederland, wellicht zitten we over een paar weken (weer) in de sneeuw. Ook het werk gaat weer van start, althans voor mij, Gerda kan haar leven als pensionada opnieuw gaan vormgeven. Ik wil nog wel wat “leuke dingen “ gaan doen naast het contact met mijn studenten en collega’s op de Haagse Hogeschool. Ik ben benieuwd wat men voor mij in petto heeft. Geeft wel een vreemd gevoel om na jaren aan de knoppen gedraaid te hebben het nu allemaal aan anderen over te laten en af te wachten wat ze voor me bedacht hebben. Het feit dat ik de afgelopen twee weken mijn mail niet heb kunnen lezen, heeft het alleen maar spannender gemaakt.
We hebben nog maar een klein stukje van Azië gezien, maar het was boeiend, we hebben een goed beeld gekregen van de Indonesische cultuur, de aard van de Javanen, een islamitische samenleving, een fantastisch vulkanische landschap een beautifull Bali met een hindoeïstische cultuur en heel veel toeristen. Daarna een weekje rust op een tropisch eiland en vervolgens veel boeddha’s in Thailand, plus wat WWII historie en daarna helaas wat mindere tijden vanwege ziekten bij ons beiden. In het noorden van Thailand ging het weer voortvarend en hebben we genoten van de mooie natuur. De witte tempel was daarbij een fantastische schouwspel, mede door de blauwe hemel op dat moment. Het tochtje op de Mekong en het verblijf in Laos was heel bijzonder en een fantastische locatie om onze verjaardagen te vieren. Ook dat is zo’n markering in je leven die bijblijft.
Tenslotte de reis met Djoser door China was fantastisch, we hoefden zelf niet meer te plannen en de bezienswaardigheden stapelden zich op. De Great Chinese Wall, de verboden stad, het terracotta leger, de vele Tibetaanse kloosters en Lhasa. De Tibetanen en het Tibetaanse land zijn voor mij een van de hoogtepunten van China. Vervolgens zijn we via mooie en ook wel weer enorm toeristisch plaatsen naar Hongkong gereisd voor een waardig slot. Ik ga geen top tien samenstellen, dat is te lastig. Je kan de Mekong niet vergelijken met de Bromo en een massage op Ko Samui niet met een bezoek aan het Potala paleis in Lhasa. Het heeft allemaal onvergetelijke momenten opgeleverd.
Heeft het gebracht wat ik verwachtte? Dat antwoord is heel eenvoudig. Ja en nee. Nee omdat ik bij vertrek geen bijzondere verwachtingen heb gekoesterd. Ja omdat het een mooi avontuur heeft opgeleverd en de wereld voor mij een klein beetje meer inzichtelijk heeft gemaakt. Het eten in Azië is ons niet altijd even goed bevallen, dat zal de trouwe lezer niet ontgaan zijn… Azië gaan we nog wel een keer terug zien verwacht ik. Tenslotte heb ik Trees beloofd dat we nog terugkeren naar Bali om daar wat lessen te komen geven. En passant kunnen we dan nog wat verder de Indonesische archipel in duiken.
Wat heeft het nog meer opgeleverd?
Wat afstand te nemen van mijn werk aan de HHS en de HHS te laten wennen aan mijn afwezigheid. Niemand is onmisbaar, en de wereld draait door ook zonder mij. Ik weet het maar al te goed, het zijn het clichés. De komende jaren wil ik me toch nog wel even inzetten voor goed onderwijs, voor zaken die nog ontbreken in het onderwijs en die ik daar graag aan wil toevoegen. Dan zit het (meeste) werk erop en kunnen we plannen maken voor nieuwe reizen.
Ik prijs me een gelukkig mens dat ik dit hebben kunnen en mogen doen, dank aan mijn werkgever en de collega’s van ISM die het deze periode zonder mij konden. Het zal ongetwijfeld gelukt zijn, daar ga ik van uit. Als dank voor hun collegialiteit staat er straks weer een extra energieke Leo klaar, want het werk, de sores en de werkdruk is vergeten en de accu is weer opgeladen en dat was ook wel nodig.
Hongkong
Vier weken geleden zijn we begonnen in Beijing de hoofdstad van China en het was een waardig begin van wat een mooie tocht is geworden. Zo’n tocht verdient een waardig afscheid en met een stad als Hongkong is dat zeker het geval. Hongkong is een wereldstad, onmiskenbaar en ook een beetje het buitenbeentje van China. Eind van vorige eeuw een cadeau van de UK aan China, misschien wel het voorbeeld voor de ontwikkeling naar een modern China. Hongkong is echt een wereldstad en wat mij betreft in meerdere opzichten, daarover straks meer, maar tegelijkertijd is Hongkong ook een beetje schizofreen. Een paar voorbeelden; heel China rijdt rechts, Hongkong is not right yet…. China heeft als munt de Yuan (renmibi), Hongkong houdt vast aan de (Hongkong) dollar. Hongkong spreekt met name Chinees terwijl je Engels als voertaal zou verwachten. En last but not least, Hongkong heeft geen Great Chinese Firewall. Heel bijzonder! Ik beschouw het maar als overgangsverschijnsel. Hongkong was in het UK tijdperk al min of meer het portaal naar China. Alle Groten der Aarde zijn dan ook in Hongkong present. De banken, de verzekeraars, de elektronica en IT bedrijven en natuurlijk de mode en luxe merken. Werkelijk alles is er!
Hongkong is vooral ook een hypermoderne stad, met een een formidable infrastructuur, uitstekend wegennet, uitgebreide metro, uitstekend busvervoer en hypermodern vliegveld op een veilige plek buiten de dicht bebouwde stad. Het in een lust voor toeristen als wij om door te stad te reizen, metroticket (chipcard) kopen is heel simpel, toegang tot de metrostations en ook plaatsbepaling is simpel en leidt zich vanzelf. Als je dan weer boven de grond komt heb je wellicht al de nodige shops, want de metro stations gaan naadloos over in shopping malls en die weer in kantoren en/of hotels. Boven de grond zijn er voor de voetgangers enorme wandelpromenaden gemaakt zodat je, zonder last van het overige verkeer, naar de plaats van je bestemming kunt wandelen. Vaak is dat niet het straatniveau, maar een of twee etages hoger waarmee je hoog boven de verkeersweg eenvoudig zonder zebra’s en/of stoplichten aan de andere kan van de weg komt. De wandelpromenaden zijn overdekt en af toe loop je door een deel van een shopping mall, hotel of kantoor waar er airconditioning is. Kortom beter kan je het je niet wensen als wandelaar. Het wegverkeer bestaat bijna alleen uit taxi’s, lijnbussen/ touringcars en wat busjes en bestelwagens van vervoerders. Het heeft er alle schijn van dat de particuliere Hongkonger geen auto mag rijden of dat het zo duur is dat het onbetaalbaar is. Feit is wel dat Hongkong geen verkeersinfarct heeft zoals Beijing.
Hongkong is gelegen op 2 berghellingen met in het midden een grote sloot, de haven. De ene helling, aan de Chinese kant, is Kowloon en de helling aan de andere kant is Hongkong island. Dit deel van de stad in de zakenwijk van de stad, daar zijn ook de vestigingen van alle Groten der Aarde met zeer futuristische gebouwen. Die gebouwen zijn stuk voor stuk architectonische juweeltjes en daarbij vooral ook hoog. Een gebouw van minder dan 50 etages valt niet op. Om mee te tellen moet het vooral bijzonder en ook heel hoog zijn. Het hoogste gebouw telt exact 100 etages en reikt daarmee zo’n 400m in de lucht. Ongeveer even hoog als Victoria hill de “berg” op Hongkong island. Indrukwekkend als je vanaf Kowloon naar de overkant kijkt. Indrukwekkend als je er tussendoor loopt. Fantastisch om het van de boot/ferry te bekijken.
Elke avond om 8 pm is er een lichtshow met muziek die het beste te bekijken is vanaf Kowloon zijde. Het trekt veel toeschouwers die volgens mij wel onder de indruk zijn van het aanblik van de riverside, maar niet zo zeer van de lichtshow, althans dat was in ieder geval bij ons het gevoel na afloop. Een betere toeristisch trekpleister is een view van Victoria peak, de top op Hongkong island. De klim naar de top kan gemaakt worden met een kabeltram en de view at the top is fantastic! De toeristische kermis op de top moet je dan wel voor lief nemen. Het beste moment is aan het einde van de middag, als de zon ondergaan en de torenflats van Kowloon rood laat kleuren. Daarna wordt het een feëriek schouwspel als langzaam maar zeker overal de verlichting aangaat.
Hongkong is in vergelijking met de rest van China ook wel wat verder dan de andere grote steden die we bezocht hebben. Keurig opgeruimd, goede voetpaden, mooi bijgehouden plantsoenen, geen stinkende rioolputten en geen bouwvallige flats of huizen. Hongkong was een waardige afsluiting van deze tour, al was het eigenlijk geen China. Hongkong is geen yin-yang, is geen boeddhisme, is geen chop sticks, geen….. maar is dus Hongkong, uniek, een grote stad op een klein stukje grond in een mooi landschap in een lekker klimaat en het is een mix van de westerse en chinese cultuur. Mijn inschatting is dat het moderne China heel veel Hongkong in zich gaat krijgen. De grote Chinese steden hebben al de torenflats (al zijn ze nog lang niet zo hoog als in Hongkong), hebben de ambities om zich net zo als Hongkong op de kaart te zetten. En voor de inwoners geldt dat zij zich ook heel graag in de luxe van Hongkong zouden willen wentelen. Of dat gaat lukken is de vraag! De Chinese economie (lees de economische groei) staat behoorlijk onder druk. Met veel kunstgrepen lukt het om een groei van ongeveer 6% te halen, dat was de afgelopen jaren ruim 8%. In Nederland hebben we dat in mijn herinnering nog nooit gehaald. China heeft zich enorm ontwikkeld de afgelopen jaren en zal nog wel even volhouden. Of het bezoek van onze koning aan China een bijdrage aan zal leveren…. Ik denk eigenlijk dat het eerder andersom zal zijn. Dat Nederland een beetje kan profiteren van de groei die China doormaakt, tenminste als de koning een beetje zijn best doet. Of hij dan de mensenrechten en de kwestie Tibet ter sprake zal brengen, ik verwacht het niet. Het zal zeker geen indruk maken bij Xi en zal het resultaat van bezoek negatief beïnvloeden. Dat is spijtig voor de voorvechters van het vrije geluid in China, ook voor de Oeigoeren en Tibetanen.
Tibetanen
Tibetanen zijn een ander volk, een ander ras zou ik bijna willen zeggen. Tibetanen geven in hun gelaatsuitdrukking al weer dat hun bestaan niet eenvoudig is of is geweest. Natuurlijk heeft het klimaat een grote invloed op je gestel of meer specifiek je huidskleur en huid. Veel Tibetanen hebben een veel bruiner gelaatskleur en daarbij hebben de meesten van die mooie blozende wangen. Naar alle waarschijnlijkheid een gevolg van de vele uren zon en het droge bijna schrale klimaat dat Tibet kenmerkt. Tibet ligt op grote hoogte, grotendeels in de Himalaya. Lhasa, de hoofdstad ligt op ongeveer 3500m hoogte en dat betekent uiteraard een landklimaat, veel zon en droge lucht. Door de ijle en schone lucht, wordt de zon niet gefilterd met als gevolg een hoge UV-waarde. Het weerbericht op mijn tablet waarschuwde bij voortduring voor een hoge UV-waarde en adviseerde het gebruik van zonnebrand.
Tibetanen herken je direct aan de bruin getaande huidskleur en een gelaatsuitdrukking die norser en getekend oogt. Ik vind dat ze daarmee wat weg hebben van Peruvianen, hoewel daar geen enkele relatie mee is. Het enige verband dat ik kan bedenken is het feit dat beide volkeren op grote hoogten leven in een soortgelijk klimaat.
Die gelaatsuitdrukking is echter een façade die je op het verkeerde been zet. Als je contact legt met een Tibetaan, meestal eerst via uitwisseling van gebaren en blikken omdat de meesten helaas de Engelse taal niet machtig zijn, dan ervaar al snel dat het heel vriendelijke en open mensen zijn. Graag bereid om informatie te delen, te vertellen hoe ze leven en natuurlijk ook dat dit leven, zoals eerder al beschreven, aan het veranderen is. Het, naar alle waarschijnlijkheid zware leven op het land, wordt ingevuld met een basale levensvorm dat bestaat uit wat landbouw en veeteelt. Het biedt hen een bestaan dat erg basaal is. De ouderen stralen daar wel een zekere trots bij uit. Ze vertellen er direct bij dat het allemaal aan het veranderen is, dat hun kinderen in de grote stad gaan werken, daar een kantoorbaan hebben en het leven zich niet meer in huis en op het land afspeelt. De opa’s en de oma’s zorgen voor de kleinkinderen als pa en ma naar het werk zijn in de stad. Wat dat betreft is er weer wel veel overeenkomst met onze maatschappij, hoewel ik natuurlijk zelf geen ervaringsdeskundige ben.
Het leven op het land is dus erg eenvoudig en naar mijn indruk heel zwaar. Water is er in voldoende mate aanwezig, maar hout voor verwarming in de ongetwijfeld koude winters ontbreekt. Er groeien niet veel bomen op deze hoogte, dus stookhout is zeer beperkt. Om toch een vuurtje te kunnen stoken wordt de stront van de yaks gebruikt. Yaks zijn een soort mengvorm van Nederlandse koeien en Schotse hooglanders en leggen stevige “vlaaien” in de wei. Deze worden verzameld en gedroogd en opgestapeld tegen de gevel van schuur of huis. Dat is de energievoorraad voor de winter. Het stinkt dan ook voortdurend naar de stront van yaks in de soms benauwd smalle straatjes, waardoor de geur lekker blijft hangen.
In de zomer gaan de yaks naar hoger gelegen weiden en de boerenzonen verblijven dan weken op (nog grotere) hoogten. In de periode dat wij er waren werd er volop gehooid. Alles handmatig, geen machines zoals we hier gewend zijn. Wel beschikken de meesten over een eenvoudige tractor. Exemplaren die vergelijkbaar zijn met die van Kees van Schie, uit mijn jeugdjaren,je weet wel met nog van die kleine voorwielen. Bij het oogsten wordt er door de (dorps) gemeenschap volop samengewerkt om de klus geklaard te krijgen, geen concurrentie, maar coöperatie. In het uitgestrekte land zie je dan ook groepen mensen aan de slag. In ons geval werd er volop gehooid.
Naast bikkelen op het land is er een sterke religieuze overtuiging in de vorm van, hoe kan het ook anders, boeddhisme. De invloed ervan is enorm groot, hoewel de mensen zelf nauwelijks te eten hebben en weinig geld te makken, worden in de tempels veel offers gebracht in zowel natura (Yak boter/vet dat gebruikt wordt als kaarsvet, olie etc.) maar ook in heel veel geld. Een tempel ligt bezaaid met geld. Onbeschaamd veel geld, dat op bijna exhibitionistische wijze bij de verschillende boeddha’s blijft liggen. Goed, ik zal me inhouden en niet weer gaan uitwijden over mijn aversie over deze vorm van verrijking.
Werk, bid, lach en bewonder lijkt wel een passende omschrijving voor de Tibetanen, Ramses zong daar ooit over, al had hij daar vast en zeker geen Tibetanen voor ogen.
Chinese Cyber monitoring
Van China weten we dat veel Cyber activities niet worden getolereerd. In voorgaande posts meldde ik al dat de internetsnelheid dramatisch is. De download snelheid is soms nog enigszins acceptabel, maar uploaden van een aantal foto’s kan je wel vergeten. Ik moet mijn trouwe lezersschare dus teleurstellen, met dank aan de Chinese Cyber controleurs!
Na velen pogingen is het met gelukt om de post over Tibet op mijn blog te krijgen. Het heeft er alle schijn van dat de Chinezen juist deze post hebben willen ondermijnen, maar dat lijkt me wel een heel sterk staaltje van controle. Chinezen kunnen veel maarn Nederlands verhaaltje over Tibet uit een enorme stroom aan internet data filteren dicht ik ze toch het niet toe.
Uit de nu opgedane ervaringen kan ik afleiden dat zowel aantal alle diensten van Google geblokkeerd of ondermijnd worden, Facebook is ook niet meer bereikbaar en ik heb de indruk dat ook WordPress tenminste onder wijndomein wordt. Whatsapp werkt wel naar behoren, al is het versturen van foto’s en video’s heel lastig. Dat heeft ook te maken met de beschikbare bandbreedte voor uploaden.
Met ondermijnen doel ik op het zover terugdraaien van de bandbreedte dat de applicatiehet uploaden of downloaded staakt en met de melding komt de internetverbinding is verbroken. Heel veel geduld en volharden levert soms wat resultaat. Ook mijn Eerste VPN oplossing heeft er last van. Omdat de bandbreedte even nul is wordt ook de VPN verbinding verbroken en meldt de applicatie dat, waarna je vervolg opnieuw moet aanmelden en de VPN verbinding opnieuw moet opzetten.
Technisch geleuterugeleuter Leo. Je lezers haken af.
Ik wilde eigenlijk alleen maar duidelijk maken waarom het de afgelopen weken zo rustig was op de blog!
Tibet
Tibet is de laatste halve eeuw een “pain in the ass” geweest en is dat nog steeds voor China. Tibet behoort een autonome provincie te zijn van China, maar de Tibetanen willen meer zelfstandigheid en proberen al sinds lange tijd deze wens gestalte te geven. In 2008 was Tibet voortdurend in het nieuws vanwege de protestacties van Tibetanen, met name de monniken, in de vorm van zelfverbrandingen en ook de inwoners met brandstichtingen. De laatste jaren lijkt de rust weer wat teruggekeerd, maar de geestelijk en bestuurlijk leider, de Dalai Lama, leeft nog steeds in ballingschap in India en daarmee is Tibet politiek/bestuurlijk enigszins vleugellam. Ten tijde van mijn voorgaande reis (2007 ) naar China werd ons geadviseerd om vooral geen vragen te stellen over de mensenrechten in China al dan in relatie met de onderdrukking in Tibet. De kwestie is nog steeds niet opgelost maar er zijn wel tal van ontwikkelingen gaande die toevalligerwijs ook de afgelopen dagen in de Nederlandse kranten belicht zijn geweest. In deze post mijn bevindingen waarbij ik graag wil verwijs naar de informatie uit het artikellen in de Volkskrant en NRC.
In mijn voorgaande post over China meldde ik dat er minder werd gebouwd in Beijing. Nou dat was wellicht in Beijing het geval, maar in de andere steden zoals Xi’an, Xining en in Lhasa is er sprake van enorme bouwactiviteiten op een manier zoals dat alleen maar in China kan. Heel veel hoge (30 of meer verdiepingen) torenflats, heel dicht op elkaar en in meerdere wijken van de stad. Je zou denken dat de helft van de Chinezen bouwvakker moet zijn om dit allemaal voor elkaar te krijgen. Het in indrukwekkend en tegelijkertijd angstaanjagend en afschuwelijk in een adem. Xining bijvoorbeeld is een stad centraal westelijk in China, vroeger behorend tot het Tibetaanse rijk, en de omgeving is rijk aan steenkool en mineralen. Er wordt veel open mijnbouw uitgevoerd en dat is te merken in stad die overdekt wordt met en grijsgrauwe stoflaag. Nu was het daar ook nog mistig en of smog toen wij er waren, dus Je zult begrijpen dat Xining niet zal gaan behoren tot een van de hoogtepunten van deze reis. Xining heeft ook wel naam gemaakt als stad van medicijnen en medicatie. De oorsprong in gelegen in het feit dat in de regio veel kruiden worden geoogst waarvan medicijnen worden ontwikkeld, dit gecombineerd met de een uitstekend aangeschreven universiteit voor wat betreft geneeskunde, maakt dat geneeskunde een belangrijke economische activiteit is. Xining is niet specifiek toeristisch, het was voor ons meer een toegangspoort naar Tibet via de nieuw aangelegde spoorlijn naar Tibet, Lhasa. Wel hebben wel in Xining nog een klooster bezocht behorende tot het Tibetaanse boeddhisme. Dit om een beetje in de stemming te komen.
Vanuit Xining, maar ook vanuit Beijing en Shanghai zijn er uitstekende treinverbindingen gerealiseerd naar Lhasa. Het doel hiervan Lhasa beter bereikbaar maken, maar voor wie dan en met welke redenen? Ook ten aanzien van andere infrastructuur gebeurt er het nodige, waaronder aanleg van snelwegen en moderne luchthavens. Volgens de Volkskrant gaan er dit jaar 1,5 miljoen Chinezen voor een vakantie naar Tibet. Het NRC noemt een aantal van 15 miljoen. Ik zou niet weten wie het bij het rechte eind heeft in dit geval. De combinatie van een boeiend, historisch rijk aan en ook ruig en onherbergzaam landschap met al die ongerepte schoonheid met daarbij de goede reisvoorzieningen, zal ongetwijfeld invloed hebben op dit enorme aantal. Tibet leeft op toerisme, daarnaast is er kleinschalige landbouw voor eigen behoefte en die van de toerist. Dat deze ontwikkelingen een gevolg hebben voor de huidige samenleving moge duidelijk zijn. Van autochtonen en allochtonen die vaak in Tibet verkeren hoor je eenzelfde geluid. Tibet verandert zo snel de laatste jaren en dat komt door naar mijn mening door een masterplan van de Chinezen, of beter gezegd, Beijing, de machthebbers, die op typische Chinese wijze Tibet zodanig aan het “bewerken” zijn dat een onafhankelijk Tibet niet realistisch meer is. In de afgelopen decennia is door zeer veel landen, waaronder Nederland, de regering in Beijing er op gewezen dat de mensenrechten in Tibet geschonden worden. Dat de Tibetanen onderdrukt worden. Dat de Dalai Lama weer terug zou moeten mogen keren naar Lhasa. Als Nederland hebben we, een jaar of vijf geleden meen ik, ons de toorn van China op de hals gehaald omdat toenmalig premier Balkenende de Dalai Lama een weliswaar wat afgezwakt officieel ontvangst aanbood.
Afgelopen weken was Tibet prominent aanwezig in de Nederlandse kranten, zowel Volkskrant als NRC hadden elk een uitgebreid artikel over Tibet in de zaterdag bijlagen. Ik heb ze beiden gelezen (dank aan Peter en Heleen) en kan het geschetste beeld bevestigen al heb ik er geen onderzoek naar gedaan. Wel heb ik veel kunnen waarnemen en heeft onze gids in Tibet (een Tibetaan) veel verteld over het Tibetaanse boeddhisme (de yellow hats; overigens, vanuit cybersecurity perspectief, een prachtige naam). Naast het boeddhisme kon hij het niet nalaten, daar waar hij zekerheid had niet afgeluisterd te worden, zijn mening over de Chinese “praktijken” duidelijk te maken.
Wat we hebben kunnen zien zijn de gigantische investeringen die China doet in Tibet. De nieuwe spoorlijn verbinding van Xining naar Lhasa over een afstand van bijna 1000 km door onherbergzaam land over passen van meer dan 5000m. Daarbij horen spiksplinternieuwe stations in zowel Xining als Lhasa. Overdreven groot en kennelijk op een enorme stroom te verwachten reizigers gebouwd. Voor dat station een enorm groot plein met tal van groteske elementen en daaromheen een grote bouwput waar enorme aantallen torenflats worden gebouwd. Genoeg om naar schatting een paar honderdduizend mensen te gaan huisvesten. Rekenvoorbeeld: een flat van 33 verdiepingen, met naar schatting 10 woningen op een etage, die gemiddeld door 3 personen bewoond gaan worden, levert woonruimte voor 1000 Chinezen (uitdrukkelijk noem ik hier Chinezen en geen Tibetanen) op. Er zijn ook flats bij die een ander architectuur hebben en waar met gemak het dubbele of wellicht het driedubbele aantal woningen in is ondergebracht. Bedenk daarbij dat er naar schatting wel een stuk of twintig bouwputten zijn van elk zo’n 20 tot 30 flats en je komt uit op woonruimte voor zo’n half miljoen Chinezen. Nog lang niet af en het gaat ook nog wel even duren schat ik in, maar ze komen er. Dit is niet anders uit te leggen als het scheppen van een mogelijkheid voor Chinezen om in Lhasa (goedkoper) te gaan wonen en daar te gaan werken in toerisme, mijnbouw etc. en op die manier te mengen met de oorspronkelijke bevolking waardoor de meerderheid van voorstanders van een vrij Tibet wordt ondermijnd. Naast infrastructuur als spoorverbindingen en huizen worden uiteraard ook wegen naar en in Tibet aangepakt. Niet alleen dit type infrastructuur, maar ook aanleg van energie voorzieningen en zelfs nieuwe irrigatie kanalen voor de landbouw. Het NRC sprak ook over snelle internet verbindingen, helaas heb ik daar niets van kunnen bemerken….. Integendeel het is gedurende de hele reis nergens zo slecht als hier in China en met name Tibet. Blijkbaar kost het filteren van al het verkeer van en naar Tibet zoveel performance dat de bandbreedte tot nul terugloopt. Ja probeer dan maar eens en tiental foto’s van elk een paar megabyte te uploaded naar je blog. Goed dat is mij frustratie gedurende de laatste dagen hier in China/Tibet (later ongetwijfeld een meer uitgebreide beschouwing hierover, het is tenslotte mijn vak).
Het masterplan van de Chinezen (lees Beijing) is er naar mijn mening op gericht om de macht van het Tibetaanse Boeddhisme te doorbreken door Han Chinezen in de leiding en in de organisatie te plaatsen, het aantal monniken per klooster aan banden te leggen, de regels aan te passen en zodoende controle te houden/ te krijgen over wat er in de kloosters gebeurt. Daarnaast is men bezig de jongere generatie van Tibetanen te mengen met (geïmporteerde) Chinezen en te voorzien van (nine to five) banen. Hiermee wordt het bestaan van de nieuwe generatie anders dan de bestaande cultuur van bhoedisme en landbouw. Eigenlijk is men bezig een andere (veel meer een moderne Chinese) cultuur te creëren waarbij men tevreden is over de samenleving die daarmee ontstaat. Met als ultieme doel dat de voorstanders van een zelfstandig en onafhankelijk Tibet langzaam maar zeker of uitsterven, of positief gaan denken over de vooruitgang dankzij de Chinezen en tengevolge van de komst van Han Chinezen een kleine minderheid worden. Dat is in het kort volgens mij het masterplan dat de Chinezen hanteren. Er zijn nog wel wat vragen waar ik nog mee blijf worstelen: Waarom Tibet behouden voor China? Is het alleen om “een groot China” te kunnen zijn of Is het om meer? Het zal niet zijn om het toerisme, waarschijnlijk zit er nog heel veel van waarde in de grond wat in de toekomst heel bruikbaar zal zijn. Weten de Tibetanen dat en weet de rest van de wereld dat? Ik denk eigenlijk van niet!
Mag je op deze wijze een samenleving, een andere cultuur teniet doen? Het antwoord lijkt me duidelijk, maar gezien de wereldgeschiedenis is dat geen relevante vraag. Heersers in deze wereld doen en hebben gedaan wat hen goeddunkt en zo gebeurt dat dus ook in China. Hoe spijtig het ook is, ik verwacht dat Tibet de strijd zal verliezen, de rest van de wereld heeft geen (economisch) belang in Tibet en beperkt zich tot een opgeheven vingertje. Van de buitenwereld mogen de Tibetanen weinig verwachten. Dat betekent datbeen belangrijk deel van de Tibetaanse cultuur zal verdwijnen tengevolge van de ingrepen van China en dat de nieuwe generatie en de nieuwe bevolking van Tibet ongetwijfeld, in de vaart der volkeren, een luxer leven zullen krijgen. Of dat dan ook een beter leven is, is de laatste vraag waar ik ook geen antwoord op kan geven, ik ben immers gelovig noch bhoedist!
Cyberspace in China
Zoals bij de meesten onder jullie wel bekend is, probeert China cyberspace voor haar eigen inwoners te reguleren. Dat betekent dat een aantal diensten niet beschikbaar of zo je wilt de site niet bereikbaar zijn gemaakt. Men spreekt ook wel over de Big Chinese firewall, die houdt het verkeer van gecensureerde internetsites tegen. Veel diensten van Google worden niet doorgegeven, Gmail, Google Play-services, google zoekmachine e.a. zijn domweg niet bereikbaar. Ook Facebook kan ik, nu ik in China ben, niet meer direct bereiken. Vanuit Indonesië en Thailand was dat geen enkel probleem, maar sinds We deze week in China zijn, moet ik mijn VPN gebruiken om Google of Facebook te kunnen benaderen. Whatsapp op de telefoon lukt normaal gesproken wel, al is het zo dat grotere bestanden, zoals video’s en foto’s soms heel lastig te versturen zijn. Hetzelfde geldt ook voor het laden van foto’s en video’s van bijvoorbeeld de NOS. Het lijkt erop dat naast het filteren van de datastromen, ook de bandbreedte “geknepen” wordt, waardoor foto’s en video’s niet worden verstuurd. Ik heb de indruk dat de verbinding met tussenpozen in het geheel even wordt onderbroken. Waardoor het up- of downloaden in het geheel niet lukt.
Chinezen zelf kunnen dus geen gebruik maken van Google en Facebook etc. tenzij zij natuurlijk ook de chinese firewall omzeilen met een VPN. Of daar behoefte aan is weet ik niet. In de treinreis deze week naar Lhasa sprak ik een paar jongeren en die lieten op hun smartphone zien waar zij gebruik van maken. Voor alles waar wij gebruik van maken, zijn er Chinese alternatieven beschikbaar, een Chinese versie van Facebook, whatsapp en Google zoekmachine enz. Heel populair bij de jongeren, want het gaat eigenlijk alleen maar om elkaar in betrekkelijk kleine kring op de hoogte te houden. En de Chinese variant van Google is Baidu en die voorziet in dezelfde diensten als Google, met dit verschil dat de gevonden informatie gecensureerd wordt door de Chinese Firewall. Ik heb geen klachten gehoord van de Chinese jongeren over het niet kunnen bereiken van de genoemde diensten. Ze waren eigenlijk min of meer trots op hun eigen varianten.
In de hotels waar we tot nog toe verbleven in China is de kwaliteit van de internetvoorzieningen erg belabberd. Soms helemaal geen WiFi op de kamer, soms wel maar dan van slechte kwaliteit en als je een kamer hebt met eigen accesspoints zoals in Xining, dan is de achterliggende verbinding weer belabberd; valt bij tijden helemaal weg al dan niet met opzet…..
Zo’n VPN is een mooie en veilige oplossing om de Chinese Firewall te omzeilen, maar als er überhaupt geen verbinding is, dan begin je nog niks! Ik heb de laatste dagen ervaren dat als ik gebruik maak van mijn VPN te pas en te onpas mijn tablet spontaan wordt gereset. Of dat de kwaliteit is van de VPN-App of dat de Chinezen met mij een Cyber oorlogje aan het uitvoeren zijn, ik ben er niet zeker van. Ik lijkt erop, want in de andere landen heb ik geen problemen ervaren met de VPN-App.
Als dat inderdaad het geval is, dan lijkt het erop dat ik een eerste slag verloren heb, helaas. Mijn tablet werkt nog naar behoren, want ander anders had u de ze post ook niet kunnen lezen, maar mijn telefoon heeft het opnieuw begeven. Of ik de Chinezen of de Koreanen (Samsung) de schuld moet geven weet ik niet, maar het probleem heeft nu wel enige impact. Ik probeerde het meteen nieuwe systeem reset, net zoals ik een paar weken geleden in Thailand heb gedaan, op te lossen, maar helaas dat gaat mooi niet in China. Bij een systeem reset is Google zo aardig om voor jou alle apps die je geïnstalleerd had weer opnieuw te installeren. Google weet bijna alles van je dus dit ook. Je moet daarvoor wel inloggen op je Google account en ja dat kan dus even niet in China… het opnieuw installeren staakt nu en daar zit je (ik in dit geval) dan als Google marionet. Ik kom niet verder tenzij ik helemaal opnieuw begin, maar ja hoe kom ik aan apps als playstore niet beschikbaar is… Ik heb mijn geliefkoosde VPN nodig, maar daarvoor heb ik wel een werkende telefoon (Android) nodig die ik bij Google moet ophalen en dat staan de Chinezen mijn niet toe. Het is een klassiek kip – ei probleem geworden……
Mijn telefoon kan dus even onderin de koffer voor de komende drie weken. Want hoewel het wel uitdagend is, heb ik geen zin om de volgende slag met Chinezen aan te gaan, het begint dan weer op werken te lijken en dat wilde ik niet in mijn sabbatical.
Back to China
In 2007 ben ik samen met een collega Vincent, vanwege een project, anderhalve week in China geweest. 5 dagen in Shanghai en 4 dagen Beijing. Shanghai zit er deze keer niet in, maar in Beijing was de start van deze China reis. Je gaat dan onwillekeurig vergelijken wat er in die 8 tussenliggende jaren is ontwikkeld/gebeurd. In deze post daarom een impressie van de ontwikkeling van China en ook wat vergelijkingen met de voorgaande reislanden die we hebben bezocht in deze reis.
De afgelopen dagen heb ik me enorm verbaast over wat er in Beijing is gebeurd. Allereerst het verkeer, alle fietsen die er 8 jaar geleden waren zijn weg, de oude barrels van bakfietsen, riksja’s, al dan niet met aangebouwde motor zijn nagenoeg van het straatbeeld verdwenen. Het verkeer maakt ook een veel minder chaotisch indruk hierdoor. De Chinezen lijken ook massaal overgestapt te zijn op de auto, en niet de minste! Veel BMW, Audi’s en Volkswagens, maar ook veel Japanse merken natuurlijk en ook eigen bouw van China, de BYD (alle taxi’s), Landwind en nog meer, hoewel ik twijfel over de afkomst.
Het gevolg laat zich raden. Heel veel files in de ochtend en avond en er lijkt geen doorkomen aan als je vijf of zes rijen breed voor traagwerkende stoplichten staat te wachten. Een van de gevolgen daar dan weer van is vervuiling. Veel mensen in het verkeer met monddoekjes voor, maar daar waren we in Jakarta e.a. al aan gewend geraakt. Waar ik echt van geschrokken ben, was de enorme smog die er boven de stad ontstaat bij bewolkt weer. Toen wij vanuit Bangkok kwamen aanvliegen en nabij Beijing de daling gingen inzetten, werd het bijna donker in het vliegtuig van de grauwgele soep waar wel doorheen moesten. Wat een ondoordringbare mistlaag was dit, niet eerder zoiets meegemaakt. Op de grond was het vliegveld gehuld in een nevel, het deed me denken aan een weertype dat wij in december kennen zo rond vier uur, bij zwaar bewolkt en wat nevelachtig weer. Ik kreeg instant neigingen om sinterklaasrijmen te gaan maken. Toen ik buitenkwam in een temperatuur van dik 20 graden was die neiging plots verdwenen. Onderweg in de speciale airport express die ons naar de metro bracht, begon het te te regenen en daarmee loste het probleem van de smog zichzelf op, zou bleek de volgende dag.
Het gemotoriseerde verkeer is enorm toegenomen, maar gisteren toen we door een oude wijk liepen viel het me op dat er zeer veel elektrisch scooters, tuktuk, fietsen, steppen en zelfs elektrisch aangedreven longboards aan het verkeer deelnemen. Een kwestie van luxe, noodzaak of gedrag/overtuiging, ik weet het niet, maar een positieve ontwikkeling in ieder geval. Vanmorgen las ik op het NOS nieuws dat China afspraken gaat maken over de CO2 emissie. Goede positieve ontwikkeling die matcht met mijn beeld van de afgelopen dagen……. Al zullen de Amerikanen zich daar weinig van aantrekken.
Acht jaar geleden werd er volop gebouwd in Beijing, dat was nu iets minder naar mijn beleving, alhoewel er in de buitenwijken nog volop gebouwd wordt. Met de forenzen erbij huisvest Beijing elke dag zo’n 20 miljoen mensen. Meer dan heel Nederland er telt! De verkeersinfrastructuur is daarvoor afgerond, zo lijkt het. Een zeer uitgebreid metro stelsel met zo’n 15 verschillende lijnen. Vanaf het vliegveld moesten we 4 keer overstappen om bij ons hotel te komen. De luchthaven telt inmiddels 3 terminals die via een automatische spoorlijn met elkaar zijn verbonden. Die fraaie infrastructuur blijkt onvoldoende te zijn om al die reizigersbewegingen goed te kunnen verwerken. In de metro en ook in de bussen hebben wel verscheidende keren een beurt moeten overslaan omdat het voertuig overvol was. Hier lijken de grenzen aan de groei zich af te tekenen, hoewel met die Chinezen weet je het maar nooit.
Het gedrag van de Chinezen zowel in het verkeer en als in de dagelijkse omgang, heeft zich in de afgelopen 8 jaar niet meeontwikkeld. Integendeel zou ik bijna willen stellen, als je vanuit Indonesië, via Thailand en Laos in China komt ga je ineens wel heel veel stapjes terug. In het verkeer ben je je leven nog steeds niet zeker als je op de zebra loopt. In tegenstelling met de Indonesiërs worden de Chinezen wel boos in het verkeer en gedragen ze zich enigszins lomp. Dat geldt ook voor reizigers in de metro ook, behoorlijk assertief, zeg maar agressief gedrag. Heel weinig beleefdheid soms, niet plezierig! In de metro staat/zit naar schatting zeker drie kwart van mensen naar een schermpje te turen. Naar schatting iedereen bezit en smartphone en in de metro kan je, candy crush spelen, chatten via de Chinese versie van whatsapp, video kijken of muziek luisteren. Van een derde van de mensen zit dus ook met de oortjes in. Van het kwart dat niet kijkt op het scherm, zij er een paar die kletsen tegen het apparaat en wel op zodanige wijze dat het gehele treinstel en vaak nog meer, kan meegenieten. Geen enkele schaamte, bescheidenheid of behoorlijk gedrag is bij deze mensen te bemerken. Van het overige deel wordt er wat geconverseerd, maar het merendeel tuurt verveelt voor zich uit in het niets….. Bij wisselen van metro kijk, luister, of telefoonverkeer je gewoon verder en als je daarbij tegen iemand aanloopt, dan hoef je geen “sorry” te zeggen, zelfs niet in de Chinese uitvoering ervan !
De ontwikkeling van het gedrag van de gemiddelde Chinees is naar mijn waarneming omgekeerd evenredig met de economische ontwikkeling. Ook indrukwekkend!
Acht jaar geleden bezochten we in een tourtje het plein van de Hemelse Vrede, de verboden stad en een oude stadswijk. De eerste twee waren identiek gebleven, al was de restauratie aan de verboden stad inmiddels afgerond, maar de oude stadswijk was inmiddels bijna volkomen gerenoveerd. Waar het 8 jaar geleden nog oude donkere smerige winkeltjes waren, zijn het nu deftige boetiekjes of stijlvolle kantoortjes geworden. Bijna onherkenbaar qua uitstraling, maar niet in architectuur en stijl. Dezelfde grijsblauwe kleur, maar het golfplaten dak was verlangde n door een echt dak, de elektrische bovenleiding verdwenen en de open riolen weggewerkt. Kortom een behoorlijke make over die overigens nog steeds plaatsvond getuige de verschillende puin- en zandhopen. Ook daar ontwikkeling, maar wel zodanig dat de toeristische attractie (lees inkomen) gewaarborgd blijft.
Deze keer wel de Chinese muur kunnen bezoeken, daar was destijds geen tijd voor beschikbaar. In een woord INDRUKWEKKEND. Het voelt heel bijzonder om op zo’n markante plek te mogen staan een van bijzondere momenten van deze Azië reis.